Hoće li BiH dobiti dio najavljenog Investicionog paketa EU za Zapadni Balkan?

Uoči dolaska predsjednice Evropske komisije Ursule fon der Lejen u Bosnu i Hercegovinu i očekivanja Izvještaja o napretku koji bi pred evropskom komisijom trebao biti u prvoj polovini novembra, u fokusu je i najava mogućeg novog investicionog paketa za zemlje Zapadnog Balkana. Na 10. samitu Berlinskog procesa u Tirani Ursula fon der Lejen najavila je mogućnost novog paketa Unije za region.

Na nedavnom samitu Berlinskog procesa predsjednica Evropske komisije predstavila je liderima novi plan rasta za Zapadni Balkan. Realizacija bi zavisila od sprovođenja reformi i podrazumijevala bi 4 stuba – uvođenje Zapadnog Balkana u jedinstveno tržište EU, uspostavljanje jedinstvenog regionalnog tržišta Zapadanog Balkana, reforme, a u zavisnosti od provođenja reformi i investicije i to plan rasta vrijedan 6 milijardi eura.

“Očekujem da će tokom posjete gospođa fon der Lajen biti predstavljen taj takozvani paket rasta. To je pomoć odnosno novootvoreni fondovi Evropske komisije svim zemljama jugoistočne Evrope. Radi se o dvije milijarde eura grant sredstava i 4 milijarde eura za jamstva odnosno kredite. I to u veoma kratkom periodu od 2-4 godine”, pojašnjava zamjenik ministra vanjskih poslova BiH Josip Brkić.

Iz Delegacije Evropske unije u našoj zemlji nisu precizirali na šta bi se konkretno odnosila sredstva, ali podsjećaju da se u BiH trenutno realizuju evropska sredstva iz Paketa energetske podrške koji je, prilikom posljednje posjete regionu prije godinu dana, najavila predsjednica Evropske komisije.

Sama Delegacija EU je u protekloj deceniji realizovala više od 1000 projekata vrijednih više od milijardu eura bespovratnih sredstava. Pored toga EU je plasirala sredstva iz drugih izvora kao sto je Investicijski fond za Zapadni Balkan od kojeg je BiH dobila 75 bespovratnih sredstava u vrijednostri od 736 miliona eura za tehničku pomoć i sufinansiranje ulaganja, uključujući i finasiranje Koridora 5C.

“BiH u određenoj mjeri koristi finansijsku pomoć Evropske unije ali naravno da to može i treba biti bolje. Tu je vrlo važno za BiH da ima usvojene cjelodržavne sektorske strategije jer su one jedan od bitnih elemenata za Evropsku komisiju kada procjenjuje strategijsku relevantnost projekta odnosno vrlo su bitni za proces odlučivanja šta će od toga biti selektirano za finansiranje a šta neće”, ističe glasnogovornik Delegacije EU u BiH Ferdinand Kenig. 

Evropska unija je najznačajniji donator i investitor u BiH. Problem je, jer često sredstva, kada je riječ o pretpristupnim fondovima, ostanu neiskorištena.

“Prema nekim informacijama mi smo negdje na nivou 15% korištenja raspoloživih sredstava. A s druge strane ni sami nismo dovoljno spremni ili sposobni da dizajniramo projekte koji nam trebaju. Mi nemamo ni baze podataka, prosto nismo pripremljeni. A onda bi trebalo razgovarati sa tim ljudima i možda modelirati taj projekat tako da se bolje uklopi u potrebe koje imamo u BiH onda se ne koriste kapaciteti, ljudi iz struke”, smatra ekonomski analitičar Zoran Pavlović..

“Evropska unija mora pokazati određene rezultate upravo sada na kraju mandata. Izbori su u maju junu iduce godine tako da mora pokazati da je napravila iskorak kada je u pitanju politika proširenja iako nema saglasnosti o politici proširenja ali ona se mora forsirati i iz razloga da se zemlje Zapadsnig Balkana uzmu u zagrljaj EU i da se smanji uticaj Kine, Rusije, Turske i nekih drugih država”, ističe Zijad Bećirović iz Međunarodnog instituta za bliskoistočne i balkanske studije.

Evropa želi vidjeti sposobnu i odgovornu vlast. Finansijsko osnaživanje uz sansu otvorenu zbog trenutnih geopolitičkih prilika domaći političari ne bi smjeli propuštati. Uz novi paket pomoći čeka se i odluka o otvaranju pregovora s Evropskom unijom, što smatra naš sagovornik s obzirom na navedeni kontekst nije nerealno očekivati. Ostaje da se vidi da li će i u kojoj mjeri rezultat posljednjeg sastanka partnera u vlasti BiH uticati na očekivanja evropskih zvaničnika.

BHRT