Kada prelazimo na zimsko računanje vremena?

Ako koristite analogni sat ili stariji uređaj, ne zaboravite da pomjerite kazaljke unazad za jedan sat, sa tri sata na dva sata. U noći između 26. i 27. oktobra 2024, kazaljke na satu pomjeramo jedan sat unazad, čime će se vratiti standardno srednjoevropsko vrijeme i završiti razdoblje ljetnjeg računanja vremena.

Pomjeranje kazaljki na satu trebalo je odavno da postane stvar prošlosti. U martu 2019. godine većina u Evropskom parlamentu izglasala je ukidanje sezonskog pomjeranja sata nakon što je 84 procenata učesnika ankete izrazilo podršku toj ideji. Ali, u anketi je učestvovalo samo 4,6 miliona ljudi, što je otprilike 1% evropske populacije, od kojih su dvije trećine bili Nijemci, piše Fenix magazin.

Sljedeći korak trebalo je da bude da svaka članica EU odluči hoće li da zadrži ljetno računanje vremena (CEST) ili se vratiti na standardno (CET). Međutim, postojala je zabrinutost da bi takva odluka mogla dovesti do različitih vremenskih zona širom Evrope, stvarajući potencijalno “šarenilo” vremenskih zona.

Promjena na ljetnje računanje vremena trebala je posljednji put da bude primenjena u martu 2021, ali se pitanje od tada nije ponovo razmatralo u Briselu, jer čini se da među državama članicama nema značajnog interesa za rješavanje ovog pitanja.

Srednjoevropsko vrijeme (CET) zapravo je standardno vrijeme, a ne zimsko vrijeme, kako se često kolokvijalno naziva. Uvođenje ljetnjeg računanja vremena podrazumeva da tokom leta ustajemo sat vremena ranije. Ovaj sistem je na snazi od 6. aprila 1980. godine, kada je uveden s ciljem boljeg iskorišćavanja dnevnog svjetla, kao mjera za uštedu energije nakon naftne krize 1973. godine.

Međutim, dugoročno gledano, ljetnje računanje vremena nije donijelo očekivane uštede. Iako se smanjuje potreba za večernjom rasvjetom, energija potrebna u jutarnjim satima, posebno tokom prelaznih mjeseci poput aprila i oktobra, značajno se povećava zbog potrebe za grijanjem domova. Tako se pokazalo da sada trošimo više energije nego prije.

Osim uštede energije, Njemačka je uvela ljetnje računanje vremena kako bi se uskladila sa susjednim zemljama. Francuska i Italija su počele da primjenjuju pomjeranje kazaljki još 1966. i 1967. godine. Njemačka je tada, uz Dansku, bila posljednja država u tadašnjoj Evropskoj zajednici koja je usvojila ovu praksu. Na nivou Evropske unije, ljetnje računanje vremena standardizovano je 1996. godine, kada je odlučeno da će se kazaljke u cijeloj Evropi pomjerati posljednjeg vikenda u martu i vraćati nazad posljednjeg vikenda u oktobru.

Koncept ljetnjeg računanja vremena nije nov. Još 1783. godine, američki izumitelj i političar Bendžamin Frenklin predložio je pomjeranje vremena radi uštede svijeća. U Njemačkoj je prvi put uvedeno tokom Prvog svjetskog rata, od 1916. do 1918. godine, a ponovo primenjen u razdoblju od 1940. do 1949. godine, tokom Drugog svetskog rata. Zanimljivo je da je 1947. godine u Njemačkoj bilo čak i “dvostruko ljetnje računanje vremena” koje je odstupalo dva sata od standardnog. Što se tiče samog standardnog vremena (CET), ono nije bilo u upotrebi od davnina – u Njemačkoj je uvedeno tek 1893. godine.

Većina modernih uređaja, poput računara i mobilnih telefona, automatski će se prebaciti na zimsko računanje vremena. Međutim, ako koristite analogni sat ili stariji uređaj, ne zaboravite da ručno pomjerite kazaljke unazad za jedan sat, s 3.00 sata na 2.00 sata.

Fenix magazin